Xử án bằng Jury (CB)

     
         Bỗng nhiên tôi nhận được email của một người đặc biệt. Tôi gọi là đặc biệt bởi tôi chưa từng một lần gặp mặt, chưa từng nói chuyện và lại đang ở tận Vương quốc Anh xa xôi. Người đó có dặn tôi, nếu muốn biết người đó là ai, cứ hỏi chú Kiến Quốc. Tôi vẫn chưa hỏi, bởi tôi có thói quen luôn kiềm chế sự tò mò của mình, nhất là về một người nào đó bỗng nhiên dành cho tôi sự quan tâm đặc biệt. Tôi muốn tự cảm nhận, tự tìm hiểu, tự bộc lộ những chân thành của mình để nhận về những gì đúng với cảm nhận của riêng tôi. Tôi cũng mới chỉ biết người đó tên là CB, chú Kiến Quốc có thêm thông tin là chú CB, T.k5, hiện sống tại London. Tôi biết thế !

          Món quà đầu tiên chú CB tặng tôi là một "bài tập tình huống" xảy ra trong cuộc sống, thuộc lĩnh vực pháp luật vì chú đã nhìn thấy tôi có giới thiệu về mình. Bài viết của chú là thực tế chú trực tiếp tham gia với vai trò là jury (hội thẩm nhân dân) trong một vụ án hình sự tại Anh. Với trải nghiệm lý thú ấy, tôi đã liên tưởng và so sánh với VN mình, quá nhiều khác biệt. Nếu tôi là một nhà chính trị, điều tôi muốn quan tâm ở đây chắc chắn là : Nếu bạn là một người VN, bạn thấy khác biệt gì trong cách xét xử tội phạm của ta với họ ? Bạn có nghĩ nếu áp dụng cách đó tại VN thì điều gì sẽ xảy ra ? Tại sao lại thế ?

       Xin được đăng nguyên văn bài viết này. Hy vọng chú CB có thể bổ sung nếu có và cũng mong các bạn đọc biết trong đó một cái quyền rất lớn mà nhà nước VN ta đang mong người dân lên tiếng để Hiến Pháp sửa đổi lần này được hoàn thiện hơn. Tôi đã thấy chú CB còn rất nhiều "kẽ hở" để chúng ta thảo luận quanh vấn đề này !

Xử án bằng Jury

Trong xã hội loài người để giải quyết những chuyện tranh chấp, ở những bộ lạc đó là người già nhất và có kinh nghiệm nhất sẽ làm quan tòa trong những việc xử án đó.

Ở châu Âu trong thời kỳ trung cổ, nếu có tranh chấp gì thì 2 bên sẽ ra đọ gươm (sau đó là đọ súng) với những người làm chứng đứng xung quanh, ai có tội thì sẽ có trời chứng giám, kẻ đó sẽ chết.

Trong pháp luật nước Anh (cũng như sẽ thấy thực hiện trong tất cả những nước nói tiếng Anh) hiện nay xử án bằng Jury.

Mỗi khi một người bị cáo về hình sự trước pháp luật sẽ bị khởi tố bởi Crown Prosecution Services viết tắt là CPS (Cơ Quan khởi tố Hoàng Gia)  đưa ra tòa Magistrate Court (tòa án hình sự), trong đó sẽ có 3 quan tòa (Magistrate) xử án.

Nếu bị cáo kháng án là không có tội (not guilty) thì bị cáo sẽ được chuyển lên Crown Court (Tòa Án Hoàng Gia), những vụ án lớn như giết người chẳng hạn sẽ được chuyển lên Tòa Thượng Thẩm (High Court).

Trong tòa Crown Court và Thượng Thẩm sẽ xử bằng Jury, trong những tòa đó ngồi trên bàn thẩm phán sẽ có 3 Judges (Quan tòa về luật) trông nom về những thủ tục luật pháp, còn phán xét có hay không tội là Jury.

Những người làm Jury sau khi xem xét tất cả những bằng chứng 2 bên buộc tội và bên bị cáo, sẽ dùng những nhậy cảm thông thường nhất của con người về cái đúng và cái sai (common sense) để kết tội hay không bị cáo. Nguyên tắc là chỉ khi bằng chứng rõ ràng, rành mạch nhất, không còn nghi ngờ gì nữa (beyond reasonable of doubts )  thì mới kết tội bị cáo.

Jury là 12 người công dân của Anh, được chọn bởi máy tính trong danh sách những người đi bỏ phiếu. Đây là nghĩa vụ công dân, thường là 2 tuần (khi một người bị gọi đi làm Jury, tất cả các cty đều phải giải phóng công việc của người đó trong khi làm nghĩa vụ Jury). Tất cả những ai có lệnh của tòa án đến phục vụ tòa, kể cả Jury mà không đến sẽ bị truy tố trước pháp luật về tội khinh thường luật pháp (contempt of the court). Khi được gọi vào làm Jury một vụ án nào đó phải tuyên thệ là hoàn toàn không biết một người nào đó trong vụ án kể cả bị cáo.

Khi những người đến làm nghĩa vụ Jury, trước khi vào một vụ xử án nào đều phải tuyên thệ là mình hoàn toàn không có 1 tội án hình sự nào từ trước đến nay, nếu lừa đảo sẽ truy tố về tội perjury (lừa đảo về pháp luật).

Đầu những năm 90s tôi bị gọi đi làm nghĩa vụ Jury trong 2 tuần, trong thời gian đó có 1 vụ kéo dài 4 ngày.

Đầu tiên bên khởi tố PCS đọc lệnh khởi tố về bị cáo A (đứng trong vành móng ngựa) về tội sát thương cơ thể người khác ( grievously bodily harm ), bằng chứng là B đã bị bị cáo A dùng dao đâm bị thương trong tối hôm N đó, tất cả bằng chứng là dấu tích vết đâm do bác sĩ xác nhận, con dao tìm thấy ở hiện trường, nhân chứng là bạn của B chứng nhận A đâm B, bằng chứng cảnh sát là B đã nhận diện chính A là người đâm mình.

Luật sư phía bên bị cáo sau đó mới lên trình bầy, sự việc tối hôm đó là một nhóm người phía bên B kéo đến nhà bị cáo A vì một bạn gái của B biết nhà bị cáo A, mà một người trong nhóm của B lại vừa giật dây chuyền vàng của em bị cáo A (vụ đó đã xử và người đó có tội) để thuyết phục em của A đừng ra tòa để làm nhân chứng kết tội người của nhóm B.

Sau đó mẹ của A ra đuổi nhóm người của B đi, thì bạn gái của B với mẹ của A cãi nhau và đánh nhau dữ dội, thấy vậy B nói là B nhẩy vào can 2 người đàn bà ra, khi đó thấy A nhẩy vào và B kêu lên “tao bị đâm rồi” thế là tất cả biến mất, sau đó xe cứu thương và cảnh sát đến thực hiện mọi nhiệm vụ của mình.

 Bị cáo A chọn cách là giữ im lặng từ đầu đến cuối, vì luật Anh là nếu buộc tội 1 người nào đó thì phía bên CPS phải chứng tỏ người đó có tội beyond reasonable of doubts cho Jury kết tội người đó, còn nếu vẫn còn nghi ngờ là người đó không có tội thì phải kết luận là không có tội.

Sau 3 ngày khi 2 bên kết thúc những trình bầy của mình, 12 người Jurors bắt đầu vào 1 trong phòng kín và tranh luận với nhau là bị cáo A có tội hay không? Sau 4 tiếng thì 9 người nói là không có tội, còn 3 người nói là có tội, người Judges gọi Jury ra và hỏi có thống nhất được việc kết tội hay không? Thì tổ trưởng Jury nói là không, khi đó Judge tuyên bố sẽ chấp nhận 10-2 về kết tội và lại gửi Jury vào phòng đó tranh luận tiếp. Sau 1 giờ thì 10 người nói là không có tội còn 2 người nói là có tội, như vậy đạt được 10-2, tổ trưởng Jury báo ra với Judge là đã đạt được 10-2.

Trước tòa tổ trưởng Jury đọc kết luận của Jury là KHÔNG CÓ TỘI.

Người Judge tuyên bố là A không có tội và cảnh sát phải thả A.